سبک زندگی ارزش آفرینانه یک قدم رو به جلو
| پارادایم پژوهش | هستی‌شناسی | معرفت‌شناسی | روش‌شناسی | روش‌های پژوهشی |
|---|---|---|---|---|
| تجربی - تحلیلی (اثبات‌گرایی) | واقعیت یک پدیده مادی و مستقل است و باید کشف شود | دانش می‌تواند عینی باشد و هرگز با ارزش‌ها و سایر عواملی که منجر به نوعی سوگیری می‌شود، آلوده نمی‌شود. | متخصصان گزاره‌های پژوهش را صورت بندی کرده و تحت شرایط کنترل شده و به طور دقیق آن‌ها را بررسی می‌کنند تا به دانش برسند. | پژوهش‌های آزمایشی با استفاده از ابزارهای کمّی کاملاً کنترل‌شده است. |
| تجربی - تحلیلی (پسااثبات‌گرایی) | واقعیت یک پدیده مادّی و مستقل از ماست، اما نمی‌توانیم به طور کامل به آن پی ببریم. | عینیت دانش یک هدف آرمانی است و چنانچه کنترل مناسب صورت نگیرد، ارزش‌ها و سایر عوامل موجب ایجاد سوگیری می‌شوند. | دانش از گردآوری تدریجی یافته‌ها، آزمون فرضیه‌ها و پی بردن به روابط آن‌ها و ساختن نظریه‌ها حاصل می‌شود. | انجام پژوهش‌های شبه آزمایشی، طراحی پژوهش‌های دو گروهی پس آزمون - پیش آزمون و پژوهش‌های غیرآموزشی کنترل شده |
| تفسیری | واقعیت یک پدیده‌ی مادّی نیست و وابسته به تجربیات و تفسیر انسان از آن است. واقعیت مستقل از پژوهشگر نیست، اما به طور اجتماعی ساخته می‌شود و می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. | دانش عینی نیست، بلکه ذهنی است. دانش از تعامل بین پژوهشگر و موضوعات پژوهشی حاصل می‌شود. | دانش از طریق ارایه‌ی تفسیرهای مختلف و متعدد از واقعیت و ایجاد یک الگوی مورد توافق حاصل می‌شود. | مطالعه‌ی موردی، قوم‌نگاری، گروه‌های کانونی، پدیدارشناسی، و پژوهش‌های تاریخی |
| انتقادی | واقعیت یک پدیده مستقل از ماست، اما هرگز نمی‌توانیم به طور کامل به آن پی ببریم. | دانش عینی نیست، لکه ذهنی است. ارزش‌ها و قدرت، نقش اساسی در ایجاد دانش ایفا می‌کنند. دانش و مواردی از قبیل برابری، عدالت و قدرت به طور قابل ملاحظه‌ای با هم ترکیب شده‌اند. | پژوهش‌ها در پی شناسایی اثرات قدرت و نابرابری به جست‌و‌جو می‌پردازد و افراد را در قبال شرایط محیطی و اجتماعی توانمند می‌کند. | پژوهش‌های مشارکتی، اقدام پژوهی، قوم نگاری انتقادی |
| پساساختارگرایی | واقعیت یک پدیده‌ی اجتماعی چندبعدی است که در لایه‌های زبان و گفتمان نهفته است. | وقایع بر حسب فرایند اعمال قدرت و روابط اعمال سلطه و افشاسازی آن‌ها شناخته می‌شوند. | پژوهش در پی آن است که چگونگی شکل‌گیری منافع غایی که از نابرابری‌های اجتماعی حاصل می‌شود، آشکار شود. | تحلیل گفتمان |
رضوی، سید مصطفی، اکبری، مرتضی، جعفر زاده، مرتضی و زالی، محمد رضا (۱۳۹۲)، بازکاوی روش تحقیق آمیخته، چاپ دوم، تهران: انتشارت دانشگاه تهران، ص ۱۶.
اطلاعات بیشتر و خرید کتاب
لینک کوتاه:
