.:….:. امروزه خلأ میان دانش و عمل، عریض تر از خلاءِ میان جهل و دانش است… «حامد عسگری» .:….:.
همیشه برایم این سوال مطرح بود که چرا مثلاً تعدادی زیادی از اساتید روان شناسی با سواد، انقدر بد اخلاق هستند و یا چرا اساتید به نام مدیریت در اجرا انقدر ضعیف عمل می کنند. خیلی دوست داشتم فرصتی پیش بیاید که به دنبال پاسخ این سوال بروم که چرا “دانسته هایمان به عمل تبدیل نمی شود؟” و چرا انقدر فاصله بین دنیا نظر و عمل وجود دارد. گویا هنوز آن فرصت به دست نیامده ولی چندی پیش به مطالب خوبی از یک سایت برخوردم که به نظرم مفید آمد. لذا قسمت های منتخبی از آن را در اینجا آورده ام. نویسنده نه تنها به چرایی این مسئله می پردازد بلکه چگونگی پاسخ به آن را نیز مطرح می کند. امیدوارم گذاشتن این مطلب بهانه ای باشد برای تحقیقی عمیق تر در این حوزه در آینده ای نزدیک. ملاباقر
آموختن، سفری است از دانش به سوی عمل. کم هستند مردمی که با خواندن یک کتاب، شنیدن یک برنامه رادیویی، دیدن یک فیلم، یا گذراندن یک سمینار، تغییر کنند. تا کنون بیش از هزاران مقاله بسیار مفید منتشر شده است. حال هنگامی که از کسی که تمام مقالات را خوانده و تمام محصولات را دانلود کرده و گوش داده و در تمامی بحث ها و تبادل نظرهای سایت شرکت کرده، می پرسیم: «چگونه دانستن این موضوعات، باعث تغییر در رفتار تو شده ؟ ». اکثر کاربران، پاسخی برای این سؤال ندارند! خلاء بین آنچه که مردم می دانند با آنچه بدان عمل می کنند چشمگیر است. برانگیختن مردم به استفاده از اطلاعاتی که به دست می آورند نیازمند تغییر است و تغییر، آسان به دست نمی آید.
سه دلیل عمده وجود دارد که چرا مردم به چیزی که یاد می گیرند فوراً عمل نمی کنند که یکی از آن ها تلنبار شدن (انباشت اطلاعات) است: مطالعه ی کتاب جدید، یک CD جدید یا رفتن به یک سمینار جدید، آسان است. اطلاعات آسان به دست می آیند، اما تغییر در رفتار و عملکرد، خیر. به عبارت دیگر، خیلی لذت بخش تر است که مطلب جدیدی بیاموزیم تا اینکه بکوشیم آنچه را می دانیم به کار بندیم. به همین خاطر است که ما امروزه معتاد اطلاعات شده ایم. کسب اطلاعات، مفرّح تر از به کار بستن آن است. دلیل دیگر عدم پیگیری است: چند نفر از سیگاری ها واقعاً نمی دانند که سیگار برای سلامتی ضرر دارد؟ قطعاً همه آنها این را می دانند. اکثر آنها هم نگرش مثبتی نسبت به مسئله ترک سیگار دارند. پس چرا ترکش نمی کنند؟! چون سخت است. عادت سیگار کشیدن در تار و پود زندگی شان ریشه دوانده است. تغییر عادت یا رفتار، نیازمند تلاشی واقعاً سخت و متمرکز است. اما اغلب مردم نمی دانند چگونه از مقاصد خوب خود برای شکست عادتها و تغییرات رفتاری شان استفاده کنند.
.:….:. کلید ایجاد تغییر در رفتار مردم، تکرار، تکرار و تکرار است. .:….:.
اما ما در این بحث، به توضیح نوع خاصی از تکرار می پردازیم که اصطلاحاً به آن، تکرار فاصله دار می گوییم. تکرار فاصله دار یک شیوه آموزشی است که شما چیزی را تنها در یک مرحله یاد نمی گیرید. بلکه در طول زمان، بارها و بارها در معرض آن اطلاعات قرار خواهید گرفت. به این ترتیب، خوب در ذهنتان جایگیر می شود. این روش، مادر تمام مهارت ها و مادر تغییرات دائمی به حساب می آید. زیرا یک عبارت هرقدر هم تأثیرگذار باشد، تأثیرش از نظر زمانی و ماندگاری، بسیار اندک خواهد بود. باید بارها و بارها تکرار شود تا در ذهن بنشیند. این تأثیر، نه بلافاصله بلکه پس از گذشت ی دوره زمانی، خود را نشان خواهد داد. ما نمی توانیم مردم را با یک جمله به دیدن، حس کردن یا انجام کاری ترغیب کنیم. هر پیام مهمی برای به نتیجه مطلوب رسیدن، تقریباً همیشه نیازمند تکرار در طول زمان است.
حال به بررسی نقش تکرار فاصله دار بر هر کدام از دلایل سه گانه عمل نکردن به دانسته ها می پردازیم:
- دلیل ۱: انباشتگی اطلاعات: اطلاعات انباشته شده، ما را ایستا، بی تحرک و درحال سکون نگه می دارند. پس آیا زیاد کتاب خواندن، زیاد به سمینار رفتن و زیاد به CDهای آموزشی گوش کردن بی فایده هستند؟ خیر. بلکه اینها ابزارهای اولیه و اساسی فراگیری هستند و ما به آنها نیاز داریم. مشکل وقتی ایجاد می شود که خود را یکسره در معرض اطلاعات قرار می دهیم بدون اینکه کوچکترین درنگی برای تلفیق دانش و مهارت های خود و به مرحله عمل رساندنشان بکنیم. اگر اینگونه خود را در معرض هجوم اطلاعاتی قرار دهیم، مغزمان داغ می کند. بسیاری از مردم به همین شکل در دریای اطلاعات غرق می شوند. پس راه حل چیست؟ آیا تابه حال به یک ماهی درون آکواریوم نگاه کرده اید؟ چرا یک ماهی که دائماً در محیط غرق کننده ای شنا می کند هیچگاه غرق نمی شود؟! ماهی یک سیستم هشداردهنده درونی دارد که به او کم می کند از داخل آب، تنها چیزهایی را بردارد که به آن نیاز دارد و نه بیشتر. ما انسانها نیز با هجوم دنیای اطلاعاتی امروز می توانیم از این روش سود جوییم. بهتراست انتخاب کنیم که چه چیزهایی را یاد بگیریم تا عملکردمان را بهبود بخشد و سپس با تمام قوا به سویش گام برداریم. گفته می شود که مقادیر اندک اطلاعات که از طریق تکرار فاصله دار، کاملاً در ذهن نشسته باشند بیشتر بر ساختار مغزی ما اثر می گذارند تا مطالعه ۴۰ کتاب که هر کدام فقط یک بار خوانده شده باشد… شرکت در سمینارها و خواندن کتاب ها یا گوش دادن به CD ها فقط برای یکبار، از آنجایی که دائماً ما را در معرض اطلاعات جدید قرار می دهند، فقط عادت به فراموشی را در وجودمان تقویت می کند. به این شکل، خود را به دانستن (همراه با فراموشی) عادت می دهیم، نه به عمل کردن. این دقیقاً خلاف چیزی است که لازم داریم. (ماهی برای غرق نشدن، فقط چیزهایی که لازم دارد را از آب می گیرد؛ بنابراین، اینکار باعث غرق شدن ما می شود).
.:….:. کم آموختن در زمان طولانی، بهتر از زیاد آموختن در زمان کوتاه است. .:….:.
ما بخش اندکی از آنچه فقط یک بار خوانده یا شنیده ایم را به خاطر می سپاریم. بنابراین باید کم کم و همیشگی بیاموزیم نه تندتند و یک مرحله ای. برای استادی در هر کاری باید بر چند ایده کلیدی تمرکز کنیم، بارها تکرارش نماییم، خود را عمیقاً غرق آن کنیم، و ایده ها و مهارت هایش را مورد بحث قرار دهیم.
- دلیل ۲: فیلترهای منفی: مردم غالباً بیش از حد منفی نگر هستند. ما غالباً زندگی را در ابری از تفکرات منفی می گذرانیم. وقتی چیزی می خوانیم، می شنویم یا می بینیم، ردای قضاوت بر تن می کنیم! این کار در مجموع، بی انصافی نسبت به افکارمان، قلبمان و آینده مان است. این بدترین نوع خود آزاری است: «سرزنش خویشتن». اگر سیستم فیلترسازی ما آسیب دیده باشد، مشکل می توان چیزی آموخت. یک نگرش بسته منفی، دقیقاً چه تأثیری بر فرآیند به کارگیری دانش های ما می گذارد؟ اتفاقی که می افتد این است که فقط درصد بسیار کمی از اطلاعاتی که ما کسب می کنیم، امکان به خاطر سپرده شدن را پیدا می کند؛ چه رسد به اینکه وارد ضمیر ناخودآگاه مان شود، پذیرفته گردد و سپس واقعاً به کار گرفته شود.
.:….:. وقتی کتابی می خوانیم، چیزی می شنویم، فیلمی می بینیم یا در سمیناری شرکت می کنیم، با طرز فکر فعلی مان آن را می خوانیم یا می شنویم .:….:.
که در این وضعیت، بیشتر تمرکزمان بر نگرانی ها، تردیدها، بی تصمیمی ها، افکار منفی، پیش داوری ها، تعصبات و غیره است. تنها ۱۰ درصد اطلاعات به ذهن ما وارد می شوند. برای فراموش نکردنِ عمده چیزهایی که یادگرفته ایم لازم است با ساختار ذهنیِ باز و مثبت، آنها را بشنویم. شاخص های این طرز گوش دادن عبارتند از:
گوش دادن بدون هرگونه پیش داوری، پیش زمینه ذهنی و تعصب.
گوش دادن با یک برخورد آموزشی مبنی بر اینکه از فراگیری اطلاعات جدید، هیجان زده ایم.
مدادی در دست برای یادداشت برداری.
گوش دادن با این نگرش که چگونه می توانم آنچه را شنیده ام به کار برم؟ا
جالب است که عرضه چیزها در ۶ مرحله، ظاهراً راز تکرار فاصله دار است:
مرحله اول: وقتی مردم برای اولین بار با ایده جدیدی مواجه می شوند از آن می گریزند. زیرا با پیش ذهنی هایشان مغایرت دارد.
مرحله دوم: وقتی برای بار دوم با ایده جدیدی مواجه می شوند در برابرش مقاومت می کنند، زیرا قادر به پذیرفتنش نیستند.
مرحله سوم: برای بار سوم که با ایده ای روبه رو می شوند تا حدی قبولش می کنند اما تا موقع استفاده از آن در تردید به سر می برند.
مرحله چهارم: برای چهارمین بار، کاملاً می پذیرندش، زیرا حس می کنند بیانگر تفکرات خودشان است.
مرحله پنجم: دفعه پنجم با به کار بستن آن تا حدی جذبش می کنند.
مرحله ششم: برای بار ششم، با تصاحب آن و انتقالش به دیگران، کاملاً جذبش می کنند.
- دلیل ۳: عدم پیگیری: عدم پیگیری، درواقع سخت ترین مانع در مسیر عملی کردن دانسته ها به شمار می آید. پس از فراگرفتن ی شیوه جدید –همان تفکر مثبت -اگر بلافاصله پیگیری صورت نگیرد، انسان به عادات قدیمی خود بازمی گردد. به عبارت دیگر، شما باید بلافاصله پس از آموختن یک مهارت جدید، تمرین را شروع کنید. تا زمانی که تصمیم نگیریم روی دو عامل اول، یعنی فراگیری مقادیر اندک و رها کردن خود از اندیشه های منفی تکیه کنیم، سیستم پیگیری، جواب نخواهد داد. با این حال، پیگیری، پلی است که فاصله میان دانش و عمل را به هم متصل می کند و برنامه هایمان را به موفقیت می رساند.
جمع بندی:
واقعیت این است که وقتی شما از دانستن چیزی به سوی عملی کردن آن چیز، پیش می روید ۳ مرحله «تغییر» وجود دارد. اولین مرحله تغییر، مرحله دانستن است. این مرحله برای مردم، آسان ترین و کوتاه ترین زمان تغییر است. تنها کاری که باید بکنید این است که کتاب جدیدی بخوانید، به برنامه رادیویی یا CD های جدیدی گوش فرا دهید، ویدئوی جدیدی ببینید، یا به سمینار جدیدی بروید. بنابراین، این مرحله بسیار جذاب است. در اینجا به یکی از عوامل اساسی درباره اینکه چرا مردم به دانسته هایشان عمل نمی کنند برمی خوریم. دلیل این است که آموختن چیزهای جدید به مراتب سرگرم کننده تر و خوشایندتر از تلاش برای پیاده سازی آن هاست. درنتیجه پُر از اطلاعات تلنبار شده می شویم و درحال غرق شدن در دریای اطلاعات. پس راه حل چیست؟ جواب: تکرار، تکرار و تکرار. باید انرژی مان را معطوف تعداد محدودی از منابع اطلاعاتی کنیم و نه یک عالمه موضوع. بنابراین، کلید غلبه بر اولین عاملی که مردم به دانسته هایشان عمل نمی کنند -انباشتگی اطلاعات-، به کار بستن فلسفه کمتر اما دائمی یادگرفتن است. بر چیزهای اندکی تمرکز کنید و بارها و بارها تکرارش نمایید. تمرکز، تکرار.
دومین عاملی که مانع از به کار بستن دانسته ها در عمل می شود، عدم مثبت اندیشی است. حتماً می دانید که مغز انسان و CPU کامپیوتر، نکات مشترک زیادی دارند! هم مغز و هم کامپیوتر، هیچکدام تفاوت میان حقیقت و آنچه را شما به آنها می گویید نمی دانند (البته منظور از مغز، بخش حافظه ناخودآگاه یا نیمه هوشیار است). وقتی شما اطلاعاتی را به کامپیوتر می دهید او هیچگاه نمی گوید: «این حقایق را از کجا آورده ای؟ اینها اشتباهند». کامپیوتر با داده های شما هرکاری بتواند انجام می دهد. یک اصطلاح قدیمی درمورد کامپیوترها وجود دارد که می گوید: «اگر به برنامه، اطلاعات ورودی بیهوده ای داده شود، برنامه، نتایج بیهوده ای را به عنوان خروجی تولید خواهد کرد»! مغز انسان (بخش ناخودآگاه)، هم دقیقاً همینطور است. او نیز فرق بین حقیقت و آنچه را به آن می گویی نمی داند. اگر خواهان متفاوت عمل کردن هستید باید «تغییر نگرشی» را به کار بندید. نگرش، یک ذره اطلاعاتی است که به آن، احساس داده باشند. این حالت وقتی پیش می آید که شما نسبت به چیزی که می شناسید احساس شدیداً منفی یا مثبت داشته باشید. نگرش ها بسیار سخت تر از اطلاعات تغییر می کنند، زیرا شما می توانید بگویید: «می فهمم چه می گویی، اما …». همین «اما» جلوی پیشروی شما را خواهد گرفت. بنابراین باید از شرِّ تفکرات بدبینانه که حاصل سیستم فیلترسازی ذهنی منفی است رهایی یابیم. بدون یک نگرش باز نسبت به فراگیری، شما هیچگاه قادر به از بین بردن خلأ میان دانش و عمل نخواهید بود. راه از بین بردن سیستم فیلترسازی منفی، کمک به پرورش و ایجاد یک سیستم فیلترسازی مثبت و جایگزینی با سیستم منفی قبلی است. غالب ما وقتی مثل همین الآن که این مطالب را می خوانیم یا گوش می دهیم، شکّاک هستیم. چرا؟ زیرا درحین بزرگ شدن، والدینمان و دیگر افراد بزرگسال، تمایل داشته اند بیشتر بر منفی ها تأکید ورزند تا مثبت ها. هرگاه ایده ای داشتیم که به هیجانمان می آورد، آنها معمولاً آب سرد روی آن می ریختند. درنتیجه ما نیز تدریجاً چنین شیوه تفکری را اختیار کردیم. آنچه همه نیازمندش هستیم، تبدیل شدن به متفکرین چراغ سبز است. وقتی چیزی می شنویم باید نخستین پاسخمان این باشد: «چگونه می توانم این را عملی سازم؟ یادگرفتنش چه منفعتی دارد»؟ لازم است که حین فراگیری، مثبت باقی بمانیم. اگر نمانیم، نگرش «بله، اما…»ی ما، تمام چیزهایی را که سر راهمان قرار گیرد، نابود خواهد ساخت.
سومین و مشکل ترین مرحله تغییر، مرحله پیگیری است. یعنی درست همان معنای آموختن. چرا اینقدر مشکل است؟ چون حالا شما باید کاری را انجام دهید. شما برای تغییر در رفتارتان، نیازمند یک تلاش متمرکز پیگیرانه در این خصوص هستید. بیشتر مردم چنین استراتژی ای را دنبال نمی کنند. در واقع آنها فاقد یک سیستم پیگیری اند.
برگرفته از: تکنیک های عملی کردن دانسته ها با تصرف و تلخیص
با سلام،
نکات مثبت مقاله یکی محدود کردن (تخصصیتر کردن) مطالعه است و دیگری تکرار آن. با یخش اول موافقم ولی تکرار مطالعه کافی نیست. برای این که دانسته بصورت عملکرد درآید باید یادگیری همراه عمل شود مثل دروس دانشگاهی و آزمایشگاه یا کارگاه. در واقع عمل است که باید تکرار گردد تا بصورت “مهارت” درآید نه صرفا تکرار خواندن. ضمناً سوابق تاریخی و فرهنگی در به عمل درآوردن دانستهها به عملکردها نقش مهمی ایفا میکنند.
بسیار مفید و عالی بود با این مقاله من می توانم آموخته های کوچینگ را به عمل در بیاورم.
خوشحالم 🙂
ایکاش بجای گریز زدن از کتاب دانسته هایت را بکار گیری اصل کتاب را میداشتید خودتون رو هم خسته نمیکردید
کلا نقل قول آقای بلانچارد بود همین و بس
دقیقاً مشکل شما چیست؟!
یک مطلبی را خواندید، مطلب منبع هم دارد.
یعنی این مطلب و این سری مطالب به هزاران کتابی که میخونیم میرزن. به نظر من باید همچین راهنماهایی توی کل زندگی باشن تا اول شیوه کار با هرچیزی رو یاد بگیریم وگرنه یه عمر به بیراهه میریم. من یه عمر و صدها کتاب در مورد خودسازی و موفقیت خوندم اما دریغ از عمل کردن به یک درصدش حتی! ماها انگار معتاد مطالعه مطالب دوست داشتنی مون شدیم فقط و هیچ خبری از عمل نیست. ممنون بابت این پست خیلی خوب. ذخیره کردم تا همیشه بخونمش
سلام و درود و سال نو مبارک بعضی نوشته ها با اینکه میدانی ولی در یک لحظه حکم تلنگر رو ایفا میکنند در کل خلا بین دانسته های من و عملکرد من امروز تصویر ذهنی مثبت و حرفه ای از خود داشتن است و تلقین در تمرین ها و سفر مراقبه و سکوت ذهن و هرشب تراز ضعف و قوت خود را میگیرم همراه با ریشه یابی و پیدا کردن راهکار شخصی …. در آخر بزرگترین مانع ذهنی من نوع تربیت غلط بوده بخصوص در خانواده و مدرسه …. بابا آب داد بابا انار داد بابا نان داد ظاهر زیبا ولی القا کردن وابستگی .. سال نو قرن نو زندگی نو مبارک