گزارش جلسه دوازدهم درس مهارت ها و قوانین کسب و کار – واحد فرهنگ و هنر قم

مشخصات گزارش

توجه

بعضی از ما خیلی آدم های ساده لوحی هستیم، به خصوص در کسب و کارهای خانوادگی. می گوییم که این برادرم است سر من کلاه نمی گذارد! فلانی عمویم است سر من کلاه نمی گذارد … بعد همان عمو آن قدر به آدم ضرر می زند که دشمنت هم نزده است. یک ضرب المثل داریم که می گوید: “حساب، حساب، کاکا، برادر” یا به زبان انگلیسی اش می شود: “Business is business” یعنی بحث خانواده جدا و بحث کاری هم جدا. باید این ها را تفکیک کرد.

ولی متاسفانه در ایران وقتی می خواهی با برادرت یا پدرت قرارداد بنویسی این را زشت می دانند و می گویند: وای تو می خواهی با پدرت قرارداد بنویسی؟! چه ربطی دارد؟ به ما سفارش شده که: “در معامله با برادر مومنت جانب احتیاط را رعایت کن”

خیلی جاها قرارداد به صورت شفاهی نوشته می شود و در قرارداد شفاهی برای اثبات کردن به مشکل می خوریم.

در قرارداد کار این موارد باید مشخص شده باشد:

• مشخصات دقیق طرفین
• شرح شغل و شرح وظایف
• تعیین حقوق و مزایا بطور دقیق
• مدت همکاری
• تعیین حقوق مبنا (پایه)
• محل انجام کار
• تعیین ساعات موظف، تعطیلات و مرخصی ها

قرارداد کار حتماً باید مشروع باشد و نمی تواند غیر مشروع باشد یعنی اگر قراردادی در حوزه ای نوشته شود و مشروع نباشد خود به خود باطل است. در واقع موضوع قرارداد باید مشخص باشد و ممنوعیت شرعی و قانونی نداشته باشد. مثلاً قرارداد فروش مشروب خود به خود باطل است حتی اگر کتبی باشد و به امضای طرفین و شهود رسیده باشد.

هم چنین در قرار داد باید مشخص شده باشد که طرفین چطور می توانند آن را فسخ کنند و یا چگونه می تواند تمام شود.

قرادداد کار می تواند با این شرایط خاتمه یابد: یکی اینکه کارگر فوت کند، یکی اینکه کارگر بازنشسته شود، یکی اینکه از کار بیفتد و نتواند کار کند، مثلاً دستش یا پاش مشکلی برایش پیش بیاید و نتواند کار کند، یکی اینکه مدت قرارداد تمام شود، مدت قرارداد که تمام شود قرارداد لغو می شود. یکی اینکه مربوط به کار معینی باشد، اگر کار معین تمام شود، قرارداد کار لغو می شود: مثلاً کار پروژه ای انجام داده است و پروژه تمام شده، قرارداد هم تمام می شود. یکی اینکه کارگر استعفا دهد. یکی اینکه مثلاً بگوییم اگر شما این مورد را رعایت نکنی، مثلاً ۱۰ روز پشت سرهم دیر بیایی خود قرارداد خود به خود لغو م یشود. یکی اینکه در قرارداد فورس ماژور می آورند. اگر در شرایط اقتصادی مشکلی پیش بیاید باز هم قرارداد می تواند لغو شود، پس خیلی شرایط داریم برای لغو قرارداد.

یک چیزی که در ایران اشتباه جا افتاده است بحث کارگر و کارمنده! مثلاً یک نفر که منشی است در یک شرکت خصوصی، می گوید من کارمند یک شرکت خصوصی ام. اما همه کارگر هستند کسی کارمند نیست. کارمند فقط برای شرکت دولتی است. ما وقتی می گوییم کارگر، چیزی که به ذهن ما می رسد عمله بنا است. این اشتباه است! شما برای هر شرکتی که کار می کنید کارگر هستید. چون طبق قانون کار ما ۲ نفر داریم: کارفرما و کارگر.

اگر موسس شرکت باشید و کار برای شما باشد، کارفرما می شوید. به میزان حقوق هم بستگی ندارد. مثلاً می گویند: کجا کار می کنی؟ پدرت کجا کار میکند؟ می گویید: من کارمند بانک پاسارگاد هستم. شما کارمند نیستی، کارمند برای شرکت های دولتی است! تو کارگر بانک پاسارگاد هستی. پس صرفاً به خدماتی ها نگویید کارگر!

در صورت خاتمه قرارداد، کارفرما مکلف است به کارگر مطابق قرارداد کار به شرطی که کارگر یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته باشد، برای هر سال سابقه اش حالا اینکه متوالی بوده یا متناوب بوده، بر اساس آخرین حقوقش معادل یک ماه حقوق اش مزایا دهد. یعنی چه؟ فرض کنید یک کارگری سال ۸۵ شروع به کار کرده است، سال۸۵،۸۶،۸۷ کارکرده ۸۸ و ۸۹ کار نکرده، بعد دوباره ۹۰ و ۹۱ کار کرده، چند سال شد؟۵ سال. به ازای هر سال، یک ماه آخرین حقوقی که گرفته شده. مثلا یک کارگری سال۸۵،۸۶،۸۷ کار کرده ۸۸،۸۹،۹۰ به هردلیلی کار نکرده، ۹۱ و ۹۲ هم کار کرده. سال ۸۵، ۴۰۰ هزارتومان می گرفته، سال ۸۶، ۵۰۰ هزار تومان، سال ۸۷، ۵۵۰ هزارتومان، ۹۱، ۸۰۰ هزارتومان، ۹۲، ۹۰۰ هزار تومان. الان می خواهد قرارداد تمام بشود. باید یک چیزی بدهی به اسم مزایای پایان کار. چقدر باید بدهی؟ چند سال کارکرده؟ ۵ سال کار کرده. پنج ضربدر نهصد هزار می شه چهار میلیون و نهصد.

هر گاه برای انجام کار مدت زمان معین مشخص شده باشد، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ قرارداد را ندارند، یعنی رئیست نمی تواند فسخ کند، باید دلیل داشته باشد. مگر اینکه کارگر استعفا دهد. حالا استعفا که می دهی باید نامه ات را تحویل دهی و تا یک ماه وقت دارند جواب بدهند، بعد از یک ماه خودت مستعفی حساب می شوی و می توانی بقیه حقوقت را بگیری. منظور از حقوق پول نیست. حقوقی که برای توست، حق و وظیفه. حق هایی که داری را می توانی مطالبه کنی. اما یهو نمی توان وسط کار گذاشت و رفت.

جبران خسارت و پرداخت مزایای پایان کار

در صورتی که بنا به تشخیص هیئت حل اختلاف کارفرما موجب تعلیق قرارداد از ناحیه کارگر شناخته شود، کارگر استحقاق دریافت خسارت ناشی از تعلیق را خواهد داشت و کارفرما موظف است کارگر تعلیق از کار را به کار ساده بازگرداند. یعنی چه؟ مثلاً سال ۸۸ به هر دلیلی از طرف کارفرما کارگر، کار نمی کند و کارفرما برای این کار حقوق نداده، کارگر می تواند شکایت کند، این قرار بود به من کار دهد، اما کار نداده است به من حقوق نداده است، مجبور است که حقوقش را بدهد و به کار بازگردانندش.

چنانچه کارگاه بر اساس قوه قهریه {یعنی خدا قهرش بگیرد، مثل زلزله و سیل و …} یا حوادث غیرقابل پیش بینی مثل جنگ تعطیل شود و کارگر بیکار شود، مثلاً فرض کنیم جنگ می شود و کارگر بیکار می شود، پس از فعالیت مجدد کارگاه، کارفرما مکلف است کارگر بیکار شده را در همان واحد بازسازی شده به کار گیرد. اگر سیل یا زلزله آمد کارگاه خراب شد بعد کارگاه را دوباره درست کردند، کارفرما نمی تواند بگوید من این کارگر را نمی خواهم، همان کارگری که باهاش قرارداد بسته را باید بیاورد کار کند.

چنانچه خاتمه قرارداد کار به لحاظ از کار افتادگی کلی و یا بازنشستگی کارگر باشد، کارفرما باید بر اساس آخرین مزدش به میزان ۳۰ روز مزد باید پرداخت کند ولی اگر خاتمه کار به خاطر کاهش توانایی جسمی و فکری کارگر باشد به تشخیص کمیسیون پزشکی بر اساس آن باید ۲ ماه حقوق بدهد. یعنی اینکه کارگر یهو از نظر جسمی دچار مشکل شود و از کار افتاده شود، به جای ۹۰۰ هزارتومان، یک و هشتصد باید پرداخت شود یعنی دو برابر حقوق می دهند به او. چرا؟ چون نمی تواند دیگر جایی کار کند. بازنشسته شود می تواند کار کند ولی از کار بیفتد نمی تواند کار کند لذا باید ۲ برابر حقوق بدهند. تشخیص موارد از کار افتادگی بر اساس مراحل قانونی به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی است.

هرنوع تغییر عمده در شرایط کار بر خلاف عرف کارگاه باشد، باید موافقت کتبی اداره کار و تامین اجتماعی پشتش باشد. نمی توانی بگویی که آقا شما فردا از ساعت ۵ صبح بیا سرکار. باید کتبی به تصویب رسیده باشد.

حقوق و دستمزد

۳ تا واژه داریم . ۱-حقوق   ۲-دستمزد      ۳- کارمزد

حقوق: چیزیکه ماهانه دریافت می شود . چه به کارگر دهند چه به کارمند .

دستمزد: ساعتی است.

کارمزد: بر اساس تعداد محصول است.

مثال: شما داری در یک شرکت کار می کنی مثلاً خودکار تولید می کنی، فرض کنیم خودکار را دستی تولید می کنیم، یک وقتی می گوییم من کار ندارم ماهانه ۱۰۰ تا خودکار تولید می کنی یا هزار تا خودکار تولید می کنی. من ماهانه به تو یک میلیون تومان میدهم. به این حقوق می گویند. در هر شغلی مثلا منشی هستی می گویند ما کار نداریم تو ۱۰ تا تلفن جواب بدهی … من ماهانه یک میلیون حقوق می دهم.

دستمزد یعنی بابت هر ساعتی که کار می کنی من به تو پول می دهم. مثل کارگزهای روزمزد.

در کارمزد یعنی من کار ندارم چند ساعت کار می کنی یا اینکه ماهانه بهت حقوق ثابت بدم. بستگی دارد به میزان کارت یعنی چند تا خودکار می زنی، بابت هر خودکار فلان تومن بهت می دم.

طبق قانون کار، کارفرما نمی تواند کمتر از حقوق پایه به کارگر دهد.

مزایا: مثلا حق عائله مندی ، اگر یک فرزند داشته باشی یه پولی می دهند، اگر ازدواج کنی اضافه می شود ماهانه به حقوقت.  حق خواربار داریم، حق مسکن داریم ۱۰هزارتومان. پاداش و عیدی و … رو مزایا بهش می گند.

اوقات تلف شده: مثلا وقتی جنس نیست که کارگر کار کند، مواد اولیه نیست، باید حقوقش را بدهیم. کارگر می گوید به من چه؟ شما باید جنس را بیاورید.

مدت انجام کار: که در قانون کار بیشتر از ۸ ساعت در روز نیست.

در صورت فسخ یا خاتمه قرارداد کار یا بازنشستگی و از کار افتادگی کلی کارگر و یا تعطیلی کارگاه، مطالبات یا مدت مرخصی استحقاقی در صورت فوت به ورثه اش داده می شود.

بیمه

شخصی بیمه شده راسا مشمول مقررات تامین اجتماعی است و باید یک حق بیمه ای بدهد. خانواده بیمه شده شخص، اشخاصی اند که به تبع بیمه شده و از مزایایش استفاده می کنند.

حق بیمه ماهانه پرداخت می شود.

حادثه از لحاظ قانون یک اتفاق پیش بینی نشده ای است، خیلی از افراد می روند صحنه سازی می کنند!

بازنشستگی بستگی به سن افراد تغییر می کند. کسی که می خواهد حقوق بازنشستگی بگیرد، حداقل ۱۰ سال باید حق بیمه اش را پرداخت کرده باشد. حداقل یک مرد باید ۶۰ سال اش باشد و یک زن ۵۵ سال. افرادی که حداقل سن شان ۲۵ سال باشد، و ۲۵ سال مداوم کار سخت کرده باشند، این افراد به بازنشستگی می رسند، مثل کار معدن.

بیمه بیکاری

تعریف بیکاری: یعنی شخص  تخصص و مدرک دارد اما کار نیست. کارگری که بیکار می شود برای استفاده از بیمه بیکاری باید حداکثر ظرف یک ماه از زمان بیکار شدن، به تامین اجتماعی مراجعه کند.

شروط استفاده از بیمه بیکاری:

• بیکاری بدون میل او باشد
• سابقه پرداخت حداقل ۶ ماه حق بیمه
• مراجعه به موقع اداره کار

کارگران مجرد حداکثر ۳۶ ماه یا ۳ سال می توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند. متاهل ها ۵۰ ماه.

مبنای محاسبه اش متوسط ۹۰ روز کاری منتهی به بیکاری کارگر است.

مواردی که باعث قطع بیمه بیکاری کارگر می شود:

• یکی اینکه ۳۶ ماه تمام شود یا ۵۰ ماه تمام شود
• یکی اینکه کارگر سرکار جدید برود.
• عدم حضور بدون عذر موجه: نازکردن ، مثلا بگویی من قبول نمی کنم  پیش شما کار کنم…
• اگر از مستمری استفاده میک نید، یعنی کسی که بیمه کارافتادگی می گیرد، بیمه بیکاری نمی تواند بگیرد.
• به کار قبلی اش باز گردد.

گزارشات جلسات دیگر درس مهارت ها و قوانین کسب و کار

دانلود اسلایدهای این درس

مشاهده نمرات دانشجویان ترم های گذشته در این درس

۰