مشخصات گزارش درس مهارت ها و قوانین کسب و کار
نام درس: مهارت ها و قوانین کسب و کار
شماره جلسه: ۱۶
تاریخ جلسه: ۹۶/۱۰/۱۴ – ساعت دوم
درجه کیفی: B
تهیه کننده: شیما ریاحی فر
توجه
گزارش صرفاً خلاصه ای از آنچه که در کلاس اتفاق افتاده می باشد و برای دانشجویانی آماده گردیده که به هر دلیل نتوانستند در آن جلسه حضور به عمل رسانند. لذا به هیچ عنوان نباید به عنوان جزوه آن جلسه تلقی گردد.
در ضمن این گزارشات توسط دانشجویان و با توجه به ادراکشان از مباحث مطرح شده تهیه می گردد، لذا ممکن است ایراداتی در آن نیز یافت شود، حال چه از طرف دانشجو و چه از طرف مدرس. بنابراین پیشنهاد می شود با رویکرد انتقادی به آن نگریسته شود.
توجه شود که مطالبی که استاد ارائه کرده با توجه به نظر وی، علم او و تجربه اش (و احیاناً شهودش) در آن زمان مشخص بوده است و لزوماً برای آینده صدق نمی کند.
مهدیه میگه استاد همون نیست که توی کار و دستمزد هم هست؟! استاد می گه به اون هم مربوط می شه. مهدیه می گه مثلاً کارمندی در یک ساعت بیش از حد معمول کار کنه، بهره وری محسوب می شه؟ (تا یک حدی درست بود)
با یک مثال توضیح می دهیم:
یک ارباب رجوع برای ارائه تقاضایی به طبقه هفتم اداری مراجعه کرده و بعد از تحمل صف و صرف زمان، متصدی مربوطه اعلام می کنه که برای چنین تقاضایی کپی از اسناد نیاز داریم.
پس یک ساختمان در نظر می گیریم _ ۷ طبقه هست _ شخصی می رود طبقه هفتم برای تقاضایی بعد اونجا بهش می گن شما باید کپی بگیری. باید اداره را ترک کنیم، بیرون از ساختمان مدارک رو کپی کنیم و دوباره برگردیم طبقه ۷!
دوباره اعلام می کنن یک تمبر ۱۰۰۰ تومانی لازمه _ باید دوباره برگرده از راه دورتر تمبر تهیه کند و دوباره بیاید طبقه ۷ ساختمان!
در اکثر اداره های دولتی بیشتر اوقات از این داستان ها هست (بحث زمان در بهره وری)
بحث زمان مطرحه. چکار کنیم این اتفاق نیفته؟ الهام می گه می تونیم طبقه هفتم یک دستگاه کپی بذاریم. دلارام می گه از قبل یک اطلاعیه می زنن که برای انجام چنین کاری فلان مدارک همراه با تمبر با فلان مبلغ لازمه. یک راه دیگر هم هست چند تا تمبر بخریم طبقه هفتم بفروشیم خودمون (کسب درآمد هم هست!)
مسئله بعد:
پزشکی نقل می کرد که یک وسیله حساس و ارزشمند بیمارستانی که حدود ۴۰۰ میلیون تومان قیمت داشت به خاطر یک نقص جزیی و نیاز به سرویس که حدود دو میلیون تومان هزینه دارد، اکنون سه ماه است که معطل مانده است و تامین این بودجه باید در بروکراسی اداری طی شود.
می شود به جای ۲ میلیون تومان ۱۰ میلیون تومان هزینه شود اما یک ماهه دستگاه درست شود (بحث هزینه و زمان در بهره وری)
یک انبوه ساز، ساختمانی به ارزش ۲ میلیارد تومان رو، به مرحله پایانی می رساند و در مرحله نصب سرویس آلات هست. قیمت روز سرویس مورد نظر در مجموع ۳۰ میلیون تومان است. تاجری وعده داده برای تهیه ی کالای مورد نظر به خارج سفارش داده و تا ۲ ماه دیگه در دسترس قرار می گیرد و او حاضر است آن را به قیمت ۲۵ میلیون تومان بفروشد. او صبر می کند و فروش ساختمان را ۲ ماه به عقب می اندازد. اینجا این فرد ۵ میلیون تومان سود کرده است؟! فرشته می گه ولی از اون ور ضرر کرده. چرا ؟! چون ۲ میلیارد سرمایه اش خوابیده است.
مثل ما، اگر چیزی بخواهیم می ریم از جایی که ارزونتره می خریم که با احتساب هدر رفتن وقت و انرژی، رفت و آمد و….. همان قدر می شه که از دم خونه مون می خریدیم. بلکه بیشتر و گرونتر!
در مجموع بهره وری برای وصول به زندگی بهتر در کنار زمان با ایجاد آسایش در قبال استفاده از کار، نیروی فکر و ابزار است و در راستای ارتقای کیفیت زندگی به کار می ره.
برای اینکه بهره وری رو بفهمیم باید با دوتا واژه آشنا باشیم …
- اثربخشی: انجام کار درست
- کارآیی: انجام درست کار
خب حالا چه فرقی با هم دارند؟
فرض کنید یک بنده خدایی می خواد کنکور بده می خواد رشته دندانپزشکی قبول بشه. می ره کتابای کنکور ریاضی رو خیلی خوب و تستی می خونه _ این فرد اثربخشی کارش پایین یا بالاست؟ [بچه ها با هم مشورت می کنن 🙂] استاد می گه اثر بخشی این کارش بسیار پایینه اما کارآیی اش بالاست چون کار درستی انجام نمی ده، اما درست کارش رو انجام می ده 🙂
سوال: شرکت سایپا رو در نظر بگیرید. مثلاً باید ۱۰۰۰ دستگاه ماشین پراید تولید کند اما در آذر ماه ۹۰۰ دستگاه تولید کرده.
نکته: هدف باید دقیق باشد و زماندار
جواب: اثربخشی آن می شه ۹۰ درصد (چون انقدر به هدف رسیده) اما کارآیی اش می شه ۱۰ درصد یا ۵ درصد (کارایی اینجا مفهوم کیفیت دارد). چون خودروی پراید که ارزشش ۱۰ میلیون تومان است، ۲۰ میلیون تومان به فروش می رسه. پس کارآیی اش ۵۰ درصد بیشتر نیست.
پس اثربخشی می شه میزان رسیدن به هدف و کارآیی می شه میزان هزینه و وقت که صرف می شه برای رسیدن به هدف.
مشکل بعضی از ماها اینه که معمولاً یک سری کارها رو خیلی خوب انجام می دیم که اصلاً نباید انجام بدیم! اما یه سری کارها رو اصلاً انجام نمی دیم. مثلا یک درس مزخرف بایک استاد داغون _ نه درس مهمه نه استاد _ ما هم شروع کنیم هر روز یک درس بخونیم.
استاد می گه چرا دانشجو بعد از سه جلسه غیبت باید حذف بشه؟! اگر دانشجو بلده نیاد سر کلاس. اگر بلد نیست بیاد یاد بگیره. حالا چرا استادی میاد بعد از سه جلسه دانشجو رو حذف می کنه؟! به خاطر اینکه اگر بعد از سه جلسه حذف نکنه، اصلاً هیچ کس نمیاد سر کلاسش! (البته اگر کلاس جذاب باشه همه میان!)
مثلاً برخی رشته ها شب قبل از امتحان استاد ۱۰ سوال می ده. همه هم می خونند همه هم امتحان می دن قبول می شن! خب چه کاریه دانشجو بیاد سر کلاس! دانشجو هم عقل داره خب!
دو تا دانشجو رو در نظر بگیرید که هر دوشون یک درس رو ۲۰ شدند. چی می شه گفت در مورد کارایی و اثربخشی شون؟
یکی شون می دونسته از همین ۱۰ تا سوال می آد و توی ۴ ساعت اونا رو خونده. اون یکی نمی دونسته و در طول ترم ۱۰۰ ساعت وقت گذاشته.
جفتشون اثر بخشی شون ۱۰۰ درصد است ولی کارآیی نفر اول خیلی بالاست و نفر دوم پایین.
هر استادی یک قلقی داره. اگر قلق دستمون بیاد، کارآیی دانشجو بالا می ره.
دو تا دانشجو ۵ ساعت درس می خونن، نفر اول با ۵ ساعت خوندن ۱۶ میشه _ اون یکی ۵ ساعت خونده می شه ۱۰. چرا؟
استاد جوابو می گه اون اولی استاد باهاش حال میک رده و با دومی لج داشته😐
سایت هم آوا اثربخشی رو آورده پایین یا کارآیی رو؟ یک سری از بچه ها می گن هیچکدوم. یک سری می گن هردوتاش. خلاصه جوابا مختلفه!
هدف گرفتن برگه ورود به جلسه. استاد از تک تک می پرسه
استاد برای جواب جایزه گذاشت: هرکی درست گفت ۱+ هر کی غلط گفت ۱-. بحث ریسک بود.
فاطمه وارد مسابقه شد: کارایی رو میاره پایین، در اثر بخشی نقشی نداره.
* آوا گفت دوتاش پایینه
* من گفتم کارایی پایین، اثر بخشی بالا
* فاطمه هم عین من گفت کارایی پایین، اثر بخشی بالا.
استاد نمره ها رو گذاشت 😩
چون وقتی هدف رو مشخص می کنیم، باید کارایی و اثر بخشی رو نسبت به اون بسنجیم.
سوال: فرمول کارایی تقسیم کدام بر کدام است؟
کارایی: انجام درست کار
کارایی = ورودی مورد انتظار / ورودی واقعی (از راست به چپ بخوانید)
نکته: در کارایی بحث هزینه مطرح است. با کمترین هزینه باشد.
اثر بخشی: دنبال خروجی واقعی سیستم هستیم.
اثربخشی = خروجی واقعی / خروجی مورد انتظار
سوال: فرمول بهره وری رو کی می تونه بگه؟
سوال: رابطه بین بهره وری واثر بخش و کارایی؟ 😩
بهره وری= کارایی × اثر بخشی × عدد ثابت (ضریب مهندسی)
ضریب مهندسی رو معمولاً یک می گیرن.
شرکت سایپا که قرار بود ۱۰۰۰ تا ماشین تولید بکنه اما ۹۰۰ تا تولید کرد (۹۰ درصد اثر بخشی داشت) ولی پراید ۱۰ میلیونی را ۲۰ میلیون می فروشد.(۵۰ درصد کارایی) بهره وری اش می شه: ۴۵=۵۰×۹۰
تعریف بهره وری: انجام درست کار درست.
بهره وری مجموع اثر بخشی و کارایی است. اما منظور جمع جبری نیست. مجموع یعنی هم اثر بخشی و هم کارایی در آن دخیل اند.
سوال: یک نفر در شرکتی ۸ صبح تا ۱۰ صبح چایی بخوره، ۱۰ تا ۱۲ کار کنه، ۱۲ تا ۲ ناهار و نماز ، ۲.۵ کارت می زنه میره بیرون. بررسی کنید اثربخشی و کارآیی و بهره وری را!
جواب: کارایی اش خیلی پایینه اما راجع به اثربخشی نمی تونیم حرفی بزنیم (چون از ارباب رجوع حرفی نداشتیم)
سوال: مدیر عامل توی دفترش مهمون میاد، به آبدارچی میگه چایی بیار تا نرفته. مهمون که می ره یک چایی تازه دم میاره. اثربخشی و کارایی را مشخص کنید.
جواب: کارآیی بالا بود چون آوُرد و اثر بخشی نداشت چون مهمون رفته بود!
نکته: ژاپن و آلمان هم اثربخشی بالایی دارد هم کارآیی بالایی. ماهیت بهره وری به معنای هوشمندانه کارکردن است نه سخت کار کردن.
یعنی یک نفر در آموزش و پرورش کار می کنه بعد از ۳۰ سال هیچ سرمایه ای نداره. ولی این به این معنا نیست که چون هوشمندانه کار می کند پس سخت هم کار می کند. نه، اول باید هوشمندانه کارکرد بعد زیاد کار کنی.
نکته: بهره وری فقط برای نیروی انسانی نیست؛ برای سرمایه و زمین هم هست.
نکته: بهره وری فقط اگر کمّی باشد اهمیتی ندارد؛ کیفیت هم مهم است .
سوال: اگر ما، در پروژه ای هزینه رو کاهش بدیم، بهره وری کم می شود یا زیاد؟
نکته: اول باید هدف رو مشخص کنیم تا جواب بیاد. وقتی هزینه ها رو پایین بیاوریم قاعدتاً کارآیی در کوتاه مدت بالا می ره اما در بلند مدت چطور؟
سنجش بهره وری می تواند به صورت هفتگی یا ماهانه، فصلی یا شش ماهه و سالانه انجام گیرد.