گزارش جلسه چهارم درس مسئله یابی و حل مسئله – دانشگاه قم

• حضور و غیاب راس ساعت ۱۳:۳۰
• پرسیدن سوالات از استاد به مدت ۱۵ دقیقه
• و بعد از سوال پرسیدن دانشجو، استاد از ما سوال می‌پرسد؛ از موضوعات کلیه‌ی جلسات قبل

یکی از مطالبی که مطرح شد مسائل توسعه بود، مسائل توسعه زمانی پیش می‌آیند که ما می‌خواهیم به هدف مشخصی برسیم ولی موانع معینی سر راه ما هستند. این نوع مسائل به ۳ دسته تقسیم می‌شوند که قرار شد دانشجویان مثالی برای هر دسته بزنند:

دسته اول: جایی که نمی‌توانیم به هدف خود برسیم.

دسته دوم: جایی که هدف جاری ما می‌تواند پیشرفت کند.

مثال دانشجویان: شرکت رانی قوطی‌های رانی را طوری طراحی کرده بود که تکه‌های میوه ته قوطی می‌ماند و بعد برای رفع این مشکل طراحی قوطی‌ها را تغییر داد و سر آن ها را شیب‌دار درست کرد و با اینکار هدفش پیشرفت کرد.

دسته سوم: جایی که نیل به هدف جدید مستلزم حل مسأله باشد

دانشجویان در مورد دسته اول و سوم نتوانستند مثال مناسبی بزنند و قرار شد جلسه‌ی بعد از استاد بپرسند.

مثال: فرض کنیم کارمند شرکتی قسمتی از وقت خودش رو در اینترنت می‌گذراند و اینستاگرام و تلگرامش رو چک می‌کند.

حالا یک وقت مسئله‌ی ما می‌تواند این باشد که کارمند من نباید از اینترنت استفاده کند. ولی یک وقت دیگر، مسئله‌ی ما از اینترنت استفاده کردن آن فرد نیست، بلکه مسئله‌ی ما این است که استفاده کردن اینترنت توسط آن فرد ممکن است باعث حواس پرتی آن فرد بشود و تمرکزش را از دست بدهد و کارش را درست انجام ندهد.

خب حالا این کارمند برای چی می‌ره اینستاگرام و تلگرامشو چک می‌کنه؟ فرضاً می‌خواهد یک استراحتی کند یا اینکه تنوع ایجاد کند. اگر اینستاگراشو چک نکند چکار می‌کند؟ ممکن است تلفن بزند با اقوامش صحبت کند یا به واحدهای دیگر سر بزند یا اینکه بره برای خودش چایی بریزد و … یعنی داره برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کنه پس ممکنه به نتیجه برسیم که خوبه این فرد اینستاگرامش را چک کند که مزاحم دیگران نشود. پس مسئله‌ی ما اینستاگرام چک کردن آن فرد نیست و ما باید حواسمان به خروجی باشد.

مثال: یک کارمندی هر روز ساعت ۸:۳۰ میاد سر کار و هر چقدر که بهش تذکر دادیم فایده‌ای نداشته برای حل این مسئله. حالا بسته به اینکه ما مسئله را چگونه تعریف کنیم، راه حلش هم متفاوت است:

یک وقتی می‌گوییم این کارمند خطاکار و داغون است و حالا فکر می‌کنیم که چجوری تنبیه و مجازاتش کنیم؛ مثلاً از حقوقش کم کنیم. یک وقت دیگر می‌گوییم شاید این کارمند بی انگیزه است و حالا راه حل‌هایی که به ذهن ما میاد این است که چه جوری بهش انگیزه بدیم؛ مثلاً حقوقش را افزایش دهیم، امکانات رفاهی در سازمان برایش ایجاد کنیم و … یک وقت دیگر می‌گوییم مدیر شرکت ابهت و جذبه نداره و کاریزماتیک نیست که باعث بی نظمی شده و …

مثال: تئوری توطئه: یعنی هر اتفاق و مشکلی که در کشور به وجود بیاید، می‌گویند تقصیر انگلیس بود. تقصیر آمریکا بود. در حالیکه خیلی از مشکلات کشور مربوط به سوء مدیریت است پس ما داریم اینجا مسئله رو بی‌خود بزرگ می‌کنیم و مشکلی که ریشه در داخل کشور دارد را به خارج از کشور و آمریکا ربط می‌دهیم.

یکی از آفت‌های سازمان همین تخصص گرایی است. مثلاً اگر شخصی دکترای روان پزشکی بگیرد یا دکترای مدیریت بگیرد، همه ی پدیده‌ها و مسائل را از دید حوزه‌ی تخصص خودش می‌بیند. به عبارت دیگر یعنی زمانی که انسان‌ها در یک زمینه متخصص شوند، همه‌ی پدیده‌ها را صرفاً با همان حوزه می‌سنجند.

مثلا پدیده‌ی طلاق از نظر جامعه‌شناسان یک جوری بررسی می‌شود و از نظر روان‌شناسان یک جور دیگر.

ما باید مواظب باشیم که اگر در یک رشته ، متخصص شدیم تعصب پیدا نکنیم.

ابتدا می‌خواهیم بدانیم موفقیت یعنی چه؟ موفقیت یعنی رسیدن به هدف.

به طور مثال یک دزد هم اگر بتواند دزدی کند و پول زیادی بدست آورد، بدون اینکه ردی از خودش باقی بگذارد، موفق است. همچنین یک فرد نیکوکار هم می‌تواند با نیکی کردن به دیگران، موفق باشد اما ما چرا کار دزد را قبیح می‌دانیم؟

یک دزد و یک نیکوکار هر دو دارند مسئله‌ی مربوط به خود را حل می‌کنند منتهی مسئله‌ای که وجود دارد افق زمانی است. اون فردی که دزدی می‌کند افق زمانی کوتاهی دارد و اصطلاحاً فقط جلوی پای خودش را نگاه می‌کند و فکر نمی‌کند که بالاخره یک روز گیر می‌افتد و زندگیش از بین می رود و افق زمانیش چند روزه است ولی انسان نیکوکار به چند دهه فکر می‌کند.

و البته برخی هستند که به بی‌نهایت فکر می‌کنند.