سبک زندگی ارزش آفرینانه یک قدم رو به جلو
مشخصات گزارش
نام درس: مهارت های مسئله یابی و تصمیم گیری
شماره جلسه: ۲
تاریخ جلسه: ۹۷/۱۱/۳۰
درجه کیفی: + B
تهیه کننده: زهره نیک پور
توجه
- این گزارش صرفاً خلاصه‌ای است از آنچه که در کلاس اتفاق افتاده است و برای دانشجویانی آماده گردیده که به هر دلیل نتوانسته‌اند در این جلسه حضور به عمل رسانند. لذا به هیچ عنوان نباید به عنوان جزوه‌ی این جلسه تلقی گردد.
- این گزارش با توجه به ادراک دانشجو از مباحث مطرح شده تهیه شده، لذا ممکن است ایراداتی در آن نیز یافت شود، حال چه از طرف دانشجو و چه از طرف مدرس. بنابراین پیشنهاد می‌شود با رویکرد انتقادی به آن نگریسته شود.
- مطالبی که استاد ارائه کرده با توجه به نظر وی، علم او و تجربه‌اش (و احیاناً شهودش) در آن زمان مشخص بوده است و لزوماً برای آینده صدق نمی‌کند.
اهم موارد مطرح شده در این جلسه
- معرفی کتاب مهارت های تصمیم گیری و مسئله یابی انتشارات آها و تعیین مسئول جهت خرید کتاب
- تعیین دو مسئول جهت چیدمان صندلی و برگرداندن صندلی‌ها در پایان کلاس به حالت اول
- تهیه گزارش از محیط و محتوای کلاس به صورت متن و صوتی
- مطرح کردن بحث پرسش و پاسخ در کلیه جلسات و از کلیه جلسات
- ارتباط با استاد از طریق رکیتا و در صورت مشکل در سامانه از طریق ایمیل ایشان
روال کلی کلاس در جلسات آینده
- حضور و غیاب راس ساعت ۱۸:۳۰
- پاسخگویی استاد به سوالات دانشجویان حدود ۵ الی ۱۵ دقیقه
۱۵ دقیقه سوال پرسیدن استاد از دانشجو از هر آنچه در کلاس گفته می‌شود تا پایان ترم
در نهایت درس و مباحثه و گفت و گو
.:. امتحان پایان ترم به صورت تحلیلی – مفهومی است .:.
.:. شروع درس .:.
در این درس با دو مفهوم مواجه هستیم:
- مسئله یابی
- تصمیم گیری
اسم این درس هم به زبان انگلیسی هست:
Problem-Solving and Decision Making
اولین نکته‌ای که در این درس مطرح می‌شود، مسئله است. مسئله به زبان عربیست. در زبان انگلیسی Problem و در فارسی روزمره اشتباهاً به آن می‌گیم مشکل. هدف ما این است که مسائل و مشکلات زندگی را در هر شرایطی که هستیم به بهترین نحو حل کنیم.
مثال
مسئله: دیر آمدن و غیبت خوردن بچه‌ها
تصمیم گیری: چکار کنم وقتی پیش می‌آید؟
- ماندن یعنی تایید استاد
- حذف درس عدم تایید استاد
وقتی مسئله ای پیش بیاید و گزینه‌های متعددی بوجود آید و انسان سر چند راهی قرار گیرد، بحث تصمیم گیری مطرح می‌شود.
به عبارت دیگر وقتی انتخاب (Choice) هایی در میان باشد، تصمیم گیری اتفاق می‌افتد.
چه زمان انسان دچار مسئله می‌شه؟ وقتی زندگی از روال عادی‌اش خارج شود.
هدف در زندگی باعث می‌شه انسان حرکت کند ما دوست داریم به هدف برسیم (وضع مطلوب) ولی الان در شرایط دیگری به سر می‌بریم (وضع موجود)
مثال: سفارش طراحی لباس مشتری که طراح کلی طرح می دهد و مشتری دائم ایراد می گیرد
(وضع موجود): گیر دادن های مشتری
(وضع مطلوب): خلاصی از مشتری و رسیدن به وضعیت رضایت مشتری
مثال: دانشجویانی که به دلیل تاخیر غیبت خوردند و کلاس را ترک کردند
(وضع موجود): غیبت خوردند
(وضع مطلوب): حاضری خوردن
مثال: محصلی که می‌خواهد دانشگاه سراسری قبول شود
(وضع موجود): محصل بودن
(وضع مطلوب): قبول شدن در دانشگاه سراسری
مثال: جایی هستیم که هوا گرم هست ولی هدف ما سرد شدن هواست
(وضع موجود): هوای گرم
(وضع مطلوب): رسیدن به هوای خنک
چکار کنیم کنیم هوا خنک بشه؟می‌شه تصمیم گیری
مثال: نمره بالای ۱۷ شدن در درس مهارت های مسئله یابی و تصمیم گیری
(وضع موجود): سخت گیری های استاد و احساس عدم توانایی خود
(وضع مطلوب): نمره بالای ۱۷ گرفتن در این درس
در تعریف مسئله درست مطرح کردن مسئله همراه با جزئیات بسیار مهم هست.
وضع موجود هست‌ها و نیست‌هاست و وضع مطلوب بایدها و نبایدها
مثال: ما دانشجویانی که این درس را بر داشتیم
(وضع موجود): وضعی که الان در مهارت تصمیم گیری داریم
(وضع مطلوب): وضعی که پایان ترم در این درس پیدا می‌کنیم
مثال: کدام رشته دانشگاهی بهتر هست
(وضع موجود): گیج بودن در انتخاب رشته
(وضع مطلوب): قبولی در رشته مناسب
مثال: بودجه امسال ما کمتر از پارسال هست؟ چه باید بکنیم؟
(وضع موجود): بودجه کمتر
(وضع مطلوب): بودجه بیشتر
مسئله یعنی شما از وضع موجود می‌خواهید به وضع مطلوب برسید و به مانع برخوردین
مثال: فارغ التحصیلی دانشجویی که استاد با وی لج شده و به او نمره نمی‌دهد
(وضع موجود): دانشجو بودن فرد
(وضع مطلوب): فارغ التحصیلی دانشجو
برای حل هر مسئله راه‌های متعددی وجود دارد.
مثال: برای پاس شدن:
- پاچه خواری استاد
- پیدا کردن قلق استاد
- تهیه فیلم آموزشی
- انجام کارهایی که استاد می‌گوید توسط دانشجو
استراتژی‌های مختلفی وجود دارد و هر استادی هم قلق خاص خودش را دارد.
یکی از موارد مهم شناسایی بدیل‌ها (Alternatives) است
مثال: برای رفتن به منزل alternative های زیادی وجود داره: اسنپ، تاکسی، اتوبوس، پای پیاده و ترکیب این‌ها؛ یعنی تا یک جا با تاکسی بعد …
گاهی تعدد گزینه‌ها باعث می‌شه که از گزینه‌های دم دستی غافل بشیم!
زندگی ما را انتخاب‌های ما می‌سازند
همان طور که گفتیم وقتی وضعیت فعلی (current state) خود را بشناسیم و نیز می‌دانیم که وضعیت مطلوب و هدف‌مان چیست ولی نمی‌دانیم از چه طریق به هدف خود برسیم با مسئله مواجه هستیم.
همه‌ی انسان‌ها در هر شرایط و وضعیتی کلی وضع موجود و کلی وضع مطلوب دارند اما برخی اشتباه وضعیت مطلوب را شناسایی می‌کنند!
مثال: اون خانمی که گفت ازدواج نمی‌کنم مگر گلزار بیاد خواستگاری‌ام و می‌خواهم فقط با گلزار ازدواج کنم. به نظر می‌رسه این خانم وضع مطلوب رو درست شناسایی نکرده!
مثال: آن خانم آرایشگری که آرایشگاه دارد و دانشگاه می‌آید فقط بخاطر این که اگر کسی از سوال کرد بگوید لیسانس دارم (جو مدرک گرایی)، شاید دارد بر اساس توهماتش وضع مطلوبش را ساخته نه بر اساس واقعیات زندگی‌اش!
مسئله: اشتباه در تشخیص وضع مطلوب
(وضع موجود): عدم تشخیص وضع مطلوب
(وضع مطلوب): تشخیص صحیح وضع موجود
مسئله باید به درستی بیان شود. گاهی ما به جای اینکه مسئله را بیان کنیم نشانه‌ی مسئله را بیان می‌کنیم.
مثال: کسی که می‌گوید سرم درد می‌کنه نشانه را می‌گوید و فکر می‌کند با قرص رفع می‌شود ولی مسئله وی ممکن است خستگی باشد چون خستگی منجر به سردرد می‌شود و راه‌حل آن، استراحت است نه قرص خوردن!
چه چیزی باعث سردرد شده؟ اگر یک پله به عقب بیایم علت نشانه را در میابیم که مسئله می‌شود
مثال: شورش مردم علیه نظام
چه شده که مردم در خیابان ریختند؟ مسئله مردم نارضایتی آن‌هاست
چه شده که مردم ناراضی هستند؟ مسئله وضعیت اقتصادی مردم
مسئله رو باید رفت به کنه و ریشه‌اش وگرنه ممکن است موقتاً حل شود ولی دفعه‌ی بعد بدتر اتفاق می‌افتد!
تجارب قبلی ما لزوماً در هر بستری پاسخگو نیست و این بسترها باید شناسایی شود.
یکی از مباحث مهم در تصمیم‌گیری بحث خطاهای شناختی (Cognitive biases) یا گول خوردن ذهن است.
یکی از نمونه‌های این خطاها، خطای توجه به اطلاعات نزدیک است.
مثال: تصمیم به خرید گوشی دارید. بعد از تحقیق و اینترنت و دیجی کالا می‌روید که حضوری خرید کنید. همان لحظه کسی می‌گه این گوشی را داشتم خراب شده و یا برای تعمیر آورده است. نظر انسان به کل در مورد آن مدل گوشی تغییر می‌کند!
